Radiografija jednjaka i želuca

Rendgenografskim pregledom gornjeg digestivnog trakta, koje podrazumeva snimanje jednjaka, želuca i dvanaestopalačnog creva rentgenskim zracima, daje uvid u anatomsko, odnosno strukturalno stanje organa.

Ovim pregledom najbolje se vizuelizuju različite vrste suženja na navedenim organima, koja mogu biti uzrokovana zapaljenjima, poremećajem funkcije organa, ali i malignim i benignim tumorima. Radiografskim snimanjem se dobijaju naprecizniji podaci o dužini i širini jednjaka kao i o tačnoj lokalizaciji suženja.

Rendgenografski pregled je neophodan u proceni postojanja i veličine hijatus hernije jednjaka (želudačne kile) kao i oboljenja kao što su ahalazija ili difuzni spazam.

Indikacije

Prvi dijagnostički pregled kod osoba sa suspektnim oboljenjem gornjeg digestivnog sistema naročito ako pacijent ima simptome otežanog gutanja treba da bude radiografija jednjaka sa kompletnom vizualizacijom želuca i duodenuma. Rentgenski pregled gornjeg digestivnog sistema kontrastnim sredstvom ne predstavlja zamenu, već pre svega korisnu dopunu pre sprovodjenja endoskopskog pregleda u detaljnoj evaulaciji organa gornjeg digestivnog sistema.

Ahalazija i poremećaji motiliteta

Neophodna dijagnostička procedura kod funkcionalnh oboljenja jednjaka. Senzitivnost ovog pregleda je veoma visoka i kod sumnje na ova oboljenja trebalo bi da predstavlja prvu dijagnostičku proceduru.

Hijatus hernije

Za paraezofagealne i mešovite hernije hijatusa jednjaka rendgengrafija predstavlja najsenzitivniju dijagnostičku metodu, dok podatke o fiksiranosti hernije hijatusa jednjaka najčešće nije moguće dobiti niti jednom drugom dijagnostičkom procedurom. Prisustvo fiksirane, nereducibilne hernije hijatusa jednjaka u ležećem i stojećem stavu može predstavljati i znak skraćenja jednjaka. Prepoznavanje anatomskog skraćenja jednjaka je od izrazite važnosti jer ovakav nalaz diktira tip operativne procedure. Iako ne postoji usko specifična metoda za otkrivanje skraćenja jednjaka, video-rendgenografske kontrastne studije, i u manjem stepenu endoskopija i manometrija, mogu ukazati na postojanje ove komplikacije.

Suženja jednjaka

Smatra se da kratak jednjak postoji kod bolesnika sa peptičnim stenozama i/ili velikim hernijama hijatusa jednjaka (> 5 cm), kada u stojećem stavu ne dolazi do spontane reducibilnosti. Stenozirani segment jednjaka se analizira premam lokalizaciji, izgledu sluznice u visini suženja, postojanju peristaltike ili rigiditeta zida, te postojanju prestenotične dilatacije jednjaka.

Karcinom jednjaka

Ako postoji osećaj otežanog gutanja i brzog gubitka na telesnoj težini prvo se uvek mora pomisliti n apostojanje karcinoma jednjaka ili početnog dela želuca. Pored gastroskopije radiografija predstavlja osnovnu dijagnostičku pmetodu i incijalnoj proceni oboljenja.

Čir ili tumor na želucu

Želudačni i duodenalni ulkus, parcijalno opstruirajuća želudačna neoplazma ili ožiljno izmenjen duodenum i pilorični kanal lako se verifikuju radiografskom dijagnostikom i ovi nalazi predstavljaju neprocenjivu dopunu naknadnoj endoskopskoj proceduri.

Tehnika pregleda

U toku pregleda lekar će vas zamoliti da stanete ispred rendgenske cevi, i nakon što se aparat podesi za snimanje u nivou ispred grudne kosti, bićete zamoljeni da popijete kontrastno sredstvo. Kontrastno sredstvo koje se pije u toku izvođenja pregleda je najčešće barijumski, a može biti i na bazi jodnog kontrasta. Neophodno je da pre eventualnog snimanja naglasiti da li postoji alergijska reakcija na rengensko sredstvo. Lekar prati put kontrastnog sredstva kroz digestivni trakt (rendgenskopija), i tokom tog pregleda može dobiti i uvid u funkciju organa koji se snima. Kontrastnim snimanjem jednjaka se može potvrditi poremećaj akta gutanja i poremećaj pasaže kontrasta kod motornih poremećaja jednjaka. Kontrastnom radiografijom pacijent dobija da proguta kontrastno sredstvo (barijum-sulfat, jodni kontrast) koji se zatim prati putem rendgenskog aparata. Prate se sve faze gutanja, počevši od oralne, zatim faringealne i ezofagealne. Ovim sredstvima omogućava se evaluacija morfološkog izgleda navedenih organa ali i uvid u njegovu motornu, peristaltičku funkciju (funkcija pražnjenja). Takođe, na ovaj način mogu se odbiti informacije o prisustvu, tipu i fiksiranosti hernije hijatusa jednjaka

Rendgenskopija sa upotrebom barijumskog kontrastnog sredstva obezbeđuje podatke i o dinamici pražnjenja želuca, pri čemu odsustvo antropiloričnih talasa sa značajno usporenim pražnjenjem ukazuje na atoniju želuca. Nakon rendgenskopije se u toku pregleda prave rendgenski snimci (rendgengrafija), koji će se naknadno dodatno analizirati i koje uz pravilan opis lekara možete dobiti.

Pregled nije neprijatan i pacijenti ga dobro podnose. Trajanje pregleda je oko 10 do 15 minuta.

Napisao:
Ass. dr Ognjan Skrobić
Specijalista opšte hirugije

Objavio:
Reflux Centar
Centar za oboljenja gornjeg digestivnog sistema